Hoe groot is de puinhoop met de veerdienst naar Noorwegen en wie is verantwoordelijk?

De jubelstemming rondom de aankondiging in 2020 van de veerdienst naar Noorwegen is groot. Politici duikelen over elkaar heen om de plannen te verwelkomen en rollen de rode loper dwars door het bureaucratische moeras uit. Media smullen ervan. De post op sociale media kunnen stuk voor stuk rekenen op honderden, zo niet duizenden enthousiaste reacties. Een prachtige boost voor het hele Noorden, is de teneur. En vanuit de achtertuin eem naar Noorwegen klapp’n op een dikke boot. Kan niet mooier.

Voortvarend uit de startblokken

De tickets vliegen dan ook over de toonbank: al in mei 2022 passeert de reder de magische grens van 100.000 boekingen. In de herfst van 2022 tamtamt HNL trots dat miljoenen worden geïnvesteerd in een nieuwe eigen kade. Moet wel, want het contract voor de huidige openbare kade loopt af. Maar met de vers ondertekende verbintenis (ter waarde van 5,4 miljoen euro) voor de komende 50 jaar op een andere spot in de Eemshaven koerst de veerdienst af op een glorieuze en blinkende toekomst.

Terwijl in oktober 2022 stiekem al de eerste donkere wolken aan de horizon verschijnen. Niet zo nadrukkelijk als de pluim van de nabijgelegen kolencentrale, maar toch. Tussen de regels wordt in in het ronkende bericht over de investerings en vele passagiers gewaarschuwd dat sommige afvaarten geannuleerd kunnen worden vanwege de onzekerheid over de kade. Hoeveel HNL investeert in de nieuwe kade, wil het bedrijf ook niet zeggen. Ook blijft onduidelijk wanneer de spiksplinternieuwe kade klaar moet zijn. Desondanks boemelt de Romtika onbekommerd op een neer tussen Holland en Norway.

2023 brengt HNL weinig voorspoed

Totdat ‘rampjaar’ 2023 aanbreekt. Eind januari begint de ellende. Afvaarten worden vertraagd of zelfs helemaal geannuleerd omdat de kade bezet is. Gasten klagen over slechte communicatie, misgelopen vakanties en afwezige klantenservice. Oorzaak: de kade wordt sinds januari actief gebruikt door schepen die windmolenparken op zee voorzien van materiaal. Die kunnen bij laag water niet uitvaren omdat ze te zwaar beladen zijn. Dat is meermalen het geval begin dit jaar waardoor de brut langdurig bezet is.

Zo ook op 1 februari. Samen met een aantal windmolenparkbevoorradingsschepen ligt de Romantika aan de openbare chillplaats voor schepen. Te wachten op hoger water als plots een storm de kop opsteekt. Niet zomaar een poeste wind: volgens betrokkenen wordt windkracht 12 zelfs aangetikt bij een sterke windvlaag.

Kettingbotsing in de haven

De Romantika is veilig aangemeerd, maar de touwen houden het niet. Het enorme passagierschip schiet los van de kade, wordt een speelbal van de wind en crasht op de andere schepen. Er vallen geen gewonden, maar de paniek is aanwezig bij getuigen en de schade is behoorlijk. Vooral de Romantika komt gehavend uit de strijd. De laadklep is kaduuk en de zijkant opengereten. De komende afvaarten worden geannuleerd.

Later in februari, de Romantika is dan weer opgelapt en in de vaart, gaat het weer mis. En hoe. De ene afvaart na de andere wordt op het laatste moment geannuleerd. De woordvoerder van HNL stelt dat het incidenteel inderdaad gebeurt dat afvaarten worden geannuleerd en dat klanten tijdig zijn geïnformeerd. Maar dat is lastig vol te houden. Onze mailbox stroomt over met klachten van gestrande gasten in Kristansand (Noorwegen), in de Eemshaven of in hun hotel in Stad. De verhalen zijn schrijnend. Mensen komen in lastige posities door de late annuleringen en balen van het gebrek aan communicatie en de slecht bereikbare klantenservice.

Annuleringen bij de vleet

En ze hebben geen vertrouwen meer in de oplossingen die HNL aandraagt. De rederij koerst in eerste instantie steevast af op een ticket voor de eerstvolgende afvaart, maar de ervaring leert dat het maar de vraag is of die gaat. De huivering blijkt al snel terecht te zijn. Ook de afvaarten van afgelopen en komende dagen zijn inmiddels geannuleerd. De teller staat nu op 16 gecancelde afvaarten in een paar weken tijd. Niet best.

De jubelstemming is inmiddels omgeslagen naar hoongelach in het Groningse. Zo is de naam Romantika in de volksmond omgedoopt tot Dramatika. De nieuwste mop die rondgaat in Stad en Ommeland luidt: „Ken je die mop van de boot naar Noorwegen?” Daarnaast vinden veel mensen het spijtig dat zo’n project, dat een boost moest zijn voor het hele Noorden, er nu zo bijstaat. Logisch gevolg daarvan is dat er naar schuldigen wordt gewezen. Uiteraard is HNL bij veel mensen de Sjaak, maar ook Groningen Seaports is vaak kop van jut.

Seaport: „Dit kan geen verrassing zijn”

Bij HNL zelf is niemand bereikbaar voor een reactie. De communicatie met de pers is neergelegd bij Kollektiv Media & PR. Annebel van het reclamebureau uit Stad verkondigt al maanden dat er elk moment een oplossing kan komen voor de korte en lange termijn. Wordt hard aan gewerkt. Nog even geduld. We laten het weten als er nieuws is. Dat werk. En, vaste prik: „Het is echt incidenteel en dit hoort bij personenvervoer via water. Dan heb je soms vertragingen. En een kade is er niet van de ene op de andere dag.” Daarnaast wijst Annebel naar de Eemshaven: „Daar is veel aan de hand waardoor onze positie onzeker is geworden.” En tot slot stipt ze aan dat de komende afvaarten gewoon op schema liggen. Inmiddels zijn die echter ook geannuleerd.

Op de burelen van het havenbedrijf vinden ze het onterecht dat de wijzende vingers ook naar Groningen Seaports gaan. „HNL had een voorrangscontract tot oktober van vorig jaar”, onderstreept Tim Lambeck, woordvoerder van de haven. „Ze wisten vanaf de eerste gesprekken in 2020 dat het contract zou aflopen, dat de kade vanaf januari 2023 gedeeld zou worden met andere schepen die voorrangsrecht hebben en dat ze dus een eigen kade moesten bouwen. Dit kan geen verrassing zijn.”

Gemeente: vergunning is al in oktober verleend

Tim geeft verder aan dat de benodigde vergunningen en zo al lang zijn geregeld. „Het is wachten totdat HNL in actie komt.” Die lezing wordt bevestigd door Paul Kremer, woordvoerder van gemeente het Hogeland, waar de Eemshaven onder valt. „In juli van vorig jaar is de aanvraag ingediend en in oktober dit jaar hebben wij de omgevingsvergunning voor het aanleggen van een verzwaarde kade verleend.”

Ondertussen vreest Jan Menninga, wethouder van de naburige gemeente Eemsdelta (aandeelhouder van Groningen Seaports) dat de mogelijk tijdelijke verhuizing naar Emden misschien een definitief karakter krijgt: „Ik krijg het gevoel dat ze daar nooit meer weggaan.’’

Financiële rampspoed?

In de wandelgangen van de Eemshaven klinken allerlei redenen voor de rampspoed bij HNL: financiële problemen vormen daar onderdeel van. Mede daarom wordt gezinspeeld op hulp van de overheid of seaports bij het aanleggen van de nieuwe kade. Dat ziet Rolf Bouwman van de Borkumlijn niet zitten: ,,De overheid kan HNL niet financieel ondersteunen. Dan moeten ze mij en andere bedrijven ook helpen.’’

Lees meer op Dvhnl.nl