Komt allen: zaterdag is Lilliputterstad weer in Grunn met het circus. Ongegeneerd dwergen kijken

Lilliputterstad strijkt voor de derde keer neer in Groningen en neemt, zoals altijd, alles en iedereen mee. Dat betekent dat op het Damsterdiep een soort Madurodam in een grote tent wordt gebouwd dat wordt bewoond door tientallen levende dwergen. Zo is er een ministadhuis met burgemeester, een mini-postkantoor met klerk en een conditorei voor heerlijke broodjes en een chocolaterie.

Complete stad nagebouwd

Uiteraard is de veldwachter er ook en staat het lilliputtercircus ook op het Damsterdiep. In de circustent vertonen vele dwergen verschillende acrobatische kunstjes en kan het publiek zich vergapen aan de kleine mensjes. U mag zelfs met ze praten of (in overleg) ze even aanraken. Een ervaring om nooit meer te vergeten. Dus komt allen naar Lilliputterstad op het Damsterplein in Groningen.

Dit klinkt als een aankondiging uit de donkerste dagen van de middeleeuwen waarin circussen met dwergen, vrouwen met baarden en reuzen van dorp naar stad trokken. Maar dat is het niet. Jan Köning plaatste de foto’s gisteren op de Facebookpagina Je Bent Een Stadjer Als... met daarbij: Wie weet het nog? Lilliput-stad en Lillyput-circus. Was op Damsterdiep maar is ook op Ossenmarkt geweest.”

Wanneer exact is niet duidelijk

Volgens verschillende mensen moet dit eind jaren 50 zijn geweest, maar Jan zijn vrouw Ankie houdt het op beginjaren 60. Ze kan zich er weinig details meer van herinneren, maar denkt dat ze 11 of 12 jaar oud was. „Ik was er met mijn vriendin en het was achter de Damsterbussen. Er stond een circustent en een soort dorpje van woonwagens. Die kon je bekijken en je kon de tent in.”

Verder weet ze nog dat er veel leuke kleine wagentjes waren. „Alles was mini en je mocht het allemaal bekijken. Er was zelfs een burgemeester. Erg grappig.” Ook Hilbrand bezocht Lilliputterstad en - circus in Groningen. En net als Ankie weet hij er niet erg veel meer van. „Wat ik zo raar vond dat zij in mijn ogen grote plakjes brood aten voor zulke kleine mensen. Dat is mij altijd bij gebleven.”

Weggevaagd uit de geschiedenis

Veel meer info dan hierboven kunnen we helaas niet vinden. Lilliputterstad lijkt wel uit de geschiedenisboeken te zijn weggegumd. Internet rept summier over een rondtrekkend circus, met dezelfde huisjes en kleine mensjes, dat verschillende Nederlandse steden aandeed, waaronder Groningen. Maar dat was beginjaren 30 in plaats van eindjaren 50 of beginjaren 60.

GeschiedenisEindhoven.nl heeft over dat rondtrekkende circus nog een klein stukje gepend omdat Sprookjesstad Lilliput in 1937 de Nederlandse lichtstad aandeed. Een groep van veertig lilliputters van verschillende nationaliteiten was door dhr. Schaefer bij elkaar gesprokkeld en speelde onder grote belangstelling het normale stadsleven na.

Met de ogen van nu

In lokale kranten werd destijds nogal denigrerend geschreven over de uiterlijke kenmerken van de lilliputters, maar de journalisten hadden niks dan lof voor de optredens, die meermalen per dag werden gegeven. En om het de werkende Eindhovenaar makkelijk te maken was het terrein tot 11 uur ‘s avonds geopend. Entree kostte 50 cent voor volwassenen en 30 cent voor kinderen.

Met de ogen van nu, nog maar zestig jaar later, is het bijzonder vreemd en confronterend om te zien. Er werd zelfs tot diep in de 20e eeuw aan dwergwerpen gedaan. Het is overigens niet bekend of dat ook op deze editie in Groningen gebeurde. Zeker is dat niet lang na deze voorstelling er vanwege ethische aspecten een einde kwam aan het rondreizende lilliputtercircus.

Verboden

Daar was overigens niet elke lilliputter blij mee. Voor velen was het de manier om wat geld te verdienen. Dat lukte moeizaam op andere manieren. Dankzij het circus konden ze de familie onderhouden. Zo voerde de Franse dwerg Manuel Wackenheim van 1991 tot 2002 een verbeten juridisch gevecht om dwergwerpen niet langer te verbieden. Hij zou daardoor zijn beroep niet kunnen uitvoeren.

Naja. Goed dat dit stukje cultuur niet meer bestaat. Het heeft, zeker gezien door de ogen van deze tijd, iets barbaars en onmenselijks. Benieuwd hoe we over 60 jaar tegen foto’s van de Sinterklaasintocht met Zwarte Piet kijken. In China is overigens nog steeds een vergelijkbare ‘attractie’.