Rechtbank Amsterdam: studenten hebben wel recht op energietoeslag. Groningen heeft uitspraak in beraad

De rechtbank in Mokum heeft bepaald dat de gemeente Amsterdam ten onrechte studenten als gehele groep uitsluit van de categoriale eenmalige energietoeslag voor huishoudens met een laag inkomen. De uitspraak volgde op het beroep van een student tegen de afwijzing van zijn aanvraag voor de eenmalige energietoeslag. En het vonnis is in lijn met de eerdere uitspraak van de rechtbank in Arnhem waar een Nijmeegse student tegenover de gemeente Nijmegen stond met dezelfde inzet.

Nadat de Amsterdamse student de eenmalige energietoeslag aanvroeg bij de gemeente Amsterdam, volgde in augustus 2022 een afwijzing. Studenten zouden op grond van de Beleidsregels eenmalige energietoeslag 2022 geen recht hebben op de toeslag. De student maakte bezwaar tegen de afwijzing. Toen dat niets opleverde, stapte hij naar de rechter.

Ongelijke behandeling vergelijkbare gevallen

De gemeente Amsterdam stelde zich, net als Groningen, op het standpunt dat studenten als groep niet vergelijkbaar zijn met de groep die moet rondkomen van een minimuminkomen en in aanmerking komt voor de eenmalige energietoeslag. Naar het oordeel van de rechtbank is de groep die in aanmerking komt voor de eenmalige energietoeslag echter groter dan de minima. Zo vallen onder de regeling ook jongeren van 21 jaar en ouder die aan het begin van hun loopbaan staan en een startsalaris van net boven het minimumloon ontvangen. Er zijn studenten die zich wat betreft hun inkomen en woonsituatie in precies dezelfde situatie bevinden als deze groep. In zoverre is dan ook sprake van een ongelijke behandeling van vergelijkbare gevallen.

Geen objectieve en redelijke rechtvaardiging

Volgens de rechtbank heeft de gemeente onvoldoende gemotiveerd dat voor het gemaakte onderscheid een objectieve en redelijke rechtvaardiging aanwezig is. Het is de rechtbank niet duidelijk geworden dat er sprake zou zijn van een door de gemeente gestelde grootschalige overcompensatie bij studenten indien zij ook onder de regeling zouden vallen, omdat zij ook aan de overige voorwaarden van de Beleidsregels moeten voldoen.

Ook in Groningen spelen vergelijkbare zaken waarin de gemeente niet te vermurwen is. Zo diende eind januari het kortgeding van student Mitchel Siemensma (24) uit Groningen tegen de gemeente. De bestuursrechter merkte tijdens de zitting op dat er nog twee identieke zaken bij de rechtbank zijn aangebracht. Volgens een aanwezige ambtenaar van de gemeente Groningen volgen er op korte termijn nog eens meer dan tien.

Gemeente vreest stuwmeer aan zaken

Potentieel zou het zelfs om duizenden zaken kunnen gaan, zolang er geen duidelijkheid komt of studenten wel of geen recht hebben op energietoeslag. De gemeente vreest een stuwmeer aan zaken. De zaak werd in december onderbroken om de situatie van Siemensma verder te onderzoeken, maar het bleek dat hij nergens recht op had, ook niet op bijzondere bijstand. Dus werd het kortgeding voortgezet.

Bodemprocedure

Eind januari blijkt de gemeente heel andere belangen te hebben. De zaken over de tegemoetkoming voor studenten stapelen zich op. Daarom wil de gemeente dat er snel uitspraak wordt gedaan in een zogeheten bodemprocedure. Een zaak wordt dan tot op de laatste millimeter beoordeeld door drie bestuursrechters, waarna er een vonnis komt.

Met zo’n vonnis in de hand, kan de gemeente een hele hoop zaken sneller afdoen. Tegelijk scheelt het ook de rechtbank veel zittingscapaciteit. De bestuursrechter in de zaak van Siemensma zegde toe snel met een uitspraak te komen in het kortgeding, maar tegelijk toe te werken naar een bodemprocedure. Zowel de rechtbank als de gemeente hoopt dat er in de eerste helft van dit jaar nog duidelijkheid komt.

Dat betekent overigens niet dat studenten op korte termijn mogen hopen op energietoeslag. Mocht de rechtbank in het voordeel van studerend Groningen beslissen, dan gaat de gemeente in hoger beroep, kondigde de advocaat van het college van burgemeester en wethouders aan.

Naar aanleiding van de uitspraak in Amsterdam laat gemeente Groningen het volgende weten: „Wij volgen de zaak in Amsterdam met belangstelling, het bericht is echt net binnen en we gaan dit (het vonnis) eerst lezen.”